به گزارش مجله خبری نگار، بحران آب در عراق نگرانیهای واقعی را در مورد امنیت آب در این کشور ایجاد کرده است و نیاز به گامهای فوری و راه حلهای پایدار برای مدیریت منابع آب با توجه به سطح پایین آب افزایش یافته است تا تعادل بین رفع نیازهای مردم و حفظ این منابع حیاتی برای نسلهای آینده تضمین شود.
عادل المختار، کارشناس کشاورزی، گفت: «بحران آب در عراق در سال ۲۰۱۸ آغاز شد، زمانی که ساخت سد ایلیسو ترکیه به پایان رسید که باعث تشدید بحران در عراق شد، زیرا آب آزاد شده از ترکیه به عراق قبل از ساخت سد ترکیه حدود ۷۰ میلیارد متر مکعب در سال بود.»
بر اساس گزارشی که توسط وب سایت السومریه نیوز عراق منتشر شده است، این رهاسازیها در حال حاضر از ۴۰ میلیارد متر مکعب در سال یا حدود ۳۰۰ متر مکعب در ثانیه به ویژه در حوضه رود دجله تجاوز نمیکند و وضعیت رودخانه فرات سال هاست که رو به وخامت گذاشته است و شاهد وضعیت جدی مربوط به کمبود رهاسازی قابل توجه است.
این کارشناس کشاورزی به وب سایت عراقی توضیح میدهد که ذخیره آب در پایان زمستان سال گذشته به ۲۱ میلیارد متر مکعب رسیده بود و در حال حاضر به دلیل کمبود درآمد آبی از کشورهای بالادست، ذخیره سازی ۱۳ میلیارد متر مکعب است که به این معنی است که عراق مجبور به پرداخت آزادیهایی از خزانه استراتژیک خود برای تامین آب بخش کشاورزی شده است و این یک تحول خطرناک است و در تابستان ۲۰۲۳ ذخیره آب به ۵ میلیارد متر مکعب رسید که بدترین ذخیره سازی در تاریخ عراق است.
ذخایر فعلی به طور متوسط ۱۳ میلیارد متر مکعب است، اما اگر عراق امسال شاهد کمبود باران باشد، بحران آب افزایش خواهد یافت، زیرا وزارت منابع آب باید روزانه ۲۰۰ میلیون متر مکعب از خزانه خود بپردازد تا نیازهای بخش کشاورزی را متعادل کند، که در صورت ادامه کاهش آب آزاد شده از ترکیه، بر ذخیره سازی تأثیر منفی خواهد گذاشت.
بحران آب در عراق به دلایل اساسی از جمله اثرات تغییرات اقلیمی است که بحران بین المللی را کشورهای جهان ویران کرده است و عراق یکی از کشورهایی است که شاهد کمبود بارندگی است، بنابراین عراق پنجمین کشور بزرگ آسیب دیده از خشکسالی در جهان است.
علاوه بر کاهش درآمدهای آب از کشورهای بالادست به کمتر از ۳۰۰ متر مکعب بر ثانیه در مقایسه با بیش از ۶۰۰ متر مکعب بر ثانیه، سوء مدیریت منابع آب یکی از مهمترین دلایل بحران در کشور به دلیل لغزش در سیاستهای آب و کشاورزی است.
این دلایل با روند گسترش نامنظم کشاورزی، سطح بالای آلودگی آب ناشی از تخلیه زبالههای صنعتی به رودخانهها که مناسب بودن آنها را برای استفاده کاهش داده است، و همچنین قطع حدود ۴۲ رودخانه و شاخه در ایران که حدود ۱۲ درصد از رهاسازی آب عراق را تشکیل میدهند، همراه است و عراق به شدت به باران برای کشاورزی وابسته شده است.
المختار تأیید میکند که «در طول سال گذشته، عراق بیش از ۶ میلیون تن گندم تولید کرده است، زیرا مساحت کشاورزی به حدود ۱۳ میلیون دونم رسیده است و این نتیجه خوبی است و سال قبل از آن تولید بیش از ۵ میلیون تن گندم با همان مساحت بوده است و با وجود این، کشور با خطر قریب الوقوع قابل توجهی مواجه است، زیرا بیابان زایی به مراحل بالایی رسیده است که حدود ۵۰ درصد از زمینهای کشاورزی در عراق را به خود اختصاص داده است و این نیاز به یک مکث جدی برای رفع این بحران دارد. برای سخنرانی خود. " تحسین الموسوی، کارشناس
آب، هشدار داد که «عراق در نتیجه کمبود آب، در بحبوحه عدم آگاهی بازیگران سیاسی از جدی بودن این بحران، در حال سقوط خطرناکی است و در عین حال به ادامه راه حلهای وصلهای که به عنوان تصفیههای استراتژیک اتخاذ شده بود، ادامه میدهد که به تشدید بحران آب کمک کرده است.»
با وجود وخامت اوضاع آب، عراق به دلیل ضعف مذاکره کننده عراقی و بحرانهای سیاسی که این کشور شاهد آن بود، هنوز به توافقی نرسیده است که کشورهای مشترک آب را ملزم به آزاد کردن سهم آب خود کند.
این بحران منجر به افزایش قابل توجه درصد آلودگی شده است و شاید عراق شاهد بلایای زیست محیطی مداوم باشد که هزینههای هنگفتی برای رسیدگی به آن داشته باشد، در حالی که درصد مناطق قابل کشت در عراق حدود ۴۰ میلیون دونم تخمین زده میشود و مساحت سرمایه گذاری در آنها بین «۱۸ تا ۲۰» میلیون دونم است. به گفته وی، کمبود آب منجر به «کاهش آن به حدود دو میلیون دونم زیر کشت در حال حاضر شده است، علاوه بر خشک شدن منطقه باتلاقها و افزایش مناطق بیابان زایی، به ویژه که بر اساس گزارشهای رسمی، «زمینهای بیابانی شده» در عراق حدود ۷۰ درصد بوده است و همچنین خشک شدن دریاچه ها، آسیب به انشعابات رودخانه، افزایش شوری آب و همچنین مرگ ماهی ها.
به گفته این کارشناس عراقی، یکی از جدیترین این پیامدها مهاجرت کشاورزان از روستاها به شهر است و این امر بر آرامش اجتماعی در نتیجه فشار بر زیرساختها و شلوغی ساکنان شهر برای فرصتهای شغلی تأثیر میگذارد، به عنوان مثال، منطقه باتلاقها در جنوب عراق که ۱۰۰۰۰ خانواده در آن زندگی میکردند و ۶۰۰۰ خانواده به شهرهای مختلف آواره شدنداین تعداد در نتیجه مشکلاتی که با آن مواجه شده است در حال افزایش است که بزرگترین آن کمبود آب است. الموسوی گفت: «کشاورزی حدود ۸۵ درصد آب را به دلیل روشهای آبیاری مصرف میکند، صنعت ۵ درصد، عملیات نفتی ۵ درصد و نیازهای شهروندان حدود ۵ درصد مصرف میکند.»
تغییرات آب و هوایی منجر به افزایش قابل توجه دما شده است و تبخیر تخمینی بیش از ۵ میلیارد متر مکعب ذخیره آب را به جا گذاشته است.
منبع: Alsumaria News